Սեպտեմբերի 5-ին ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի ու ֆինանսական եւ բյուջետային հարցերի հանձնաժողովների համատեղ նիստում քննարկվեց «2006 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի կատարումը:
ՀՀ ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի փոխնախարար, գլխավոր գանձապետ Ատոմ Ջանջուղազյանը տեղեկացրեց, որ 2006 թվականին ՀՀ պետական բյուջեից կրթության եւ գիտության ոլորտի ֆինանսավորմանն ուղղվել է 72.1 մլրդ դրամ` 88.5 տոկոսով կատարելով տարեկան ծրագիրը: Շեղումը հիմնականում
պայմանավորված է
եղել «Տարրական, հիմնական եւ միջնակարգ ընդհանուր կրթություն» ենթախմբում ընդգրկված դրամաշնորհային եւ վարկային ծրագրերի ցածր կատարողականով: Առանց նշված ծրագրերի, խմբի
կատարողականը կազմում է 99.5 տոկոս: Նախորդ տարվա համեմատ
կրթության եւ գիտության ոլորտների ծախսերն ավելացել են
18.6 տոկոսով: Հանրակրթության ոլորտին
հատկացվել է 52 մլրդ դրամ, 2005 թվականի համեմատ ծախսերն ավելացել են 17.1 տոկոսով, ինչը հիմնականում պայմանավորված է ուսուցիչների, վարչական եւ սպասարկող անձնակազմի աշխատավարձերի բարձրացմամբ, դպրոցների կոմունալ եւ հիմնանորոգման ծախսերի աճով:
Իրականացվել է «Տեղեկատվական հաղորդակցման տեխնոլոգիաների ներդրում հանրակրթության համակարգում» ենթածրագրի երրորդ փուլը, հանրապետության 801 դպրոց ընդգրկվել է համակարգիչների շրջանառու համակարգ, 368 դպրոց համալրվել է համակարգչային սարքավորումներով:
Նոր կրթակարգի, գնահատման նոր համակարգի եւ ուսուցման նոր մեթոդների ներդրման նպատակով 2006 թվականի հունիսից վերապատրաստվել է 16000 ուսուցիչ:
Հանրակրթական օբյեկտների հիմնանորոգման համար տրամադրվել է 6.5 մլրդ դրամ, որը կազմում է նախատեսվածի 99.7տոկոսը եւ 1.5 մլրդ դրամով գերազանցում է 2005 թվականի ցուցանիշը: 2006 թվականին հիմնանորոգվել է 123 դպրոց, 17-ը` Երեւանում, մնացածը` մարզերում: Կառուցվել է 9 դպրոց, ծրագիրը ֆինանսավորվել եւ կատարվել է 100 տոկոսով:
150 մլն դրամ նախատեսվել եւ հատկացվել է Ջավախքի դպրոցների հիմնանորոգմանը: Հեռավոր, սահմանամերձ, լեռնային եւ բարձր լեռնային բնակավայրերի պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություններն ուսուցիչներով համալրելու ծրագրով հատկացվել է 48.1 մլն դրամ, որը կազմել է նախատեսվածի 100 տոկոսը: 100 տոկոսով ֆինանսավորվել է սփյուռքահայ ուսուցիչների վերապատրաստման ծրագիրը: Վերապատրաստվել են 50 ուսուցիչներ:
Կրթության բնագավառի ծախսերից ավելի քան 4.3 մլրդ դրամը տրամադրվել է հատուկ ընդհանուր կրթության ծրագրերին, որոնց կատարողականը կազմել է 98.1 տոկոս: Նախորդ տարվա համեմատ այս ոլորտի ծախսերն ավելացել են 22.4 տոկոսով: Արտադպրոցական դաստիարակության նպատակով հատկացումները կազմել են 2.3 մլրդ դրամ, կատարողականը կազմել է 99.9 տոկոս:
Նախնական մասնագիտական կրթության համակարգի պահպանման նպատակով ծախսվել է 965.4 մլն դրամ` ապահովելով 96.4 տոկոս կատարողական: Նախորդ տարվա համեմատ ծախսերն աճել են 44.2 տոկոսով, որ պայմանավորված է աշխատավարձերի բարձրացմամբ: Միջին մասնագիտական կրթական հաստատությունների պահպանմանը տրամադրվել է 1.8 մլրդ դրամ եւ ապահովել ծրագրային հատկացումների 99.9 տոկոսը: 5.3 մլրդ դրամ տրամադրվել է բարձրագույն եւ հետբուհական մասնագիտական կրթության ծրագրերին, ապահովելով 99.9 տոկոս ծրագրային հատկացումները:
Մշակույթի, տեղեկատվության, սպորտի եւ կրոնի ծրագրերի ֆինանսավորմանը հատկացվել է շուրջ 13.6 մլրդ դրամ, որ կազմել է նախատեսված ծախսերի 99.5 տոկոսը: 757.3 մլն դրամ ուղղվել է գրադարանների ֆինանսավորմանը, որը կատարվել է ողջ ծավալով: Այս ոլորտում ծախսերն ավելացել են 25.9 տոկոսով: Հիմնականում բարձրացվել են աշխատավարձերը եւ ձեռք են բերվել սարքավորումներ: 1.9 մլրդ դրամ հատկացվել է թանգարանների եւ ցուցահանդեսների ծրագրին, ինչը կատարվել է 100 տոկոսով: 18.9 մլրդ դրամ հատկացվել է մշակույթի տների, ակումբների եւ կենտրոնների ֆինանսավորմանը, այս ծրագիրը եւս կատարվել է ամբողջությամբ: Այլ մշակութային կենտրոններին հատկացվել է 611.4 մլն դրամ: Արվեստին վերաբերող ծրագրերը ֆինանսավորվել են 3.0 մլրդ դրամով, ապահովվել է 99.7 տոկոս կատարողական:
Կինեմատոգրաֆիայի ոլորտի համար նախատեսված 482.9 մլն դրամն ամբողջությամբ հատկացվել է: Կինոնկարների արտադրության համար հատկացված 450 մլն. դրամ աջակցությամբ նկարահանվել են խաղարկային 6, փաստավավերագրական 3, անիմացիոն 3 ֆիլմեր: Հուշարձանների եւ մշակութային արժեքների վերականգնման ու պահպանման նպատակով տրամադրվել է 775.6 մլն դրամ կամ ծրագրային ցուցանիշի 99.1 տոկոսը:
Սպորտի բնագավառին հատկացվել է 1.2 մլրդ դրամ, ապահովվել է տարեկան ծրագրի կատարման 98.1տոկոսը: Հեռուստահաղորդումների գծով ծախսերը կազմել են 3.2 մլրդ դրամ` ամբողջությամբ ապահովվելով ծրագրային հատկացումները: 625.4 մլն դրամ կազմել են հրատարակչությունների եւ խմբագրությունների ծախսերը` 96.8 տոկոսով ապահովելով կատարողականը: Պետական մամուլի հրատարակման աջակցությունը ֆինանսավորվել է ամբողջությամբ` 66.7 մլն դրամ: Պետական աջակցությունը ոչ պետական մամուլին կազմել է 45.4 մլն դրամ կամ 97.8 տոկոս: Երիտասարդական ծրագրերի իրականացման համար տրվել է 316.2 մլն դրամ կամ 100 տոկոս: «Քաղաքական կուսակցություններ, հասարակական կազմակերպություններ, արհմիություններ» ենթախմբի ծախսերը կազմել են 180.2 մլն դրամ, ապահովվել է դրա 100 տոկոս կատարումը:
ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Լեւոն Մկրտչյանն անդրադարձավ կրթական բարեփոխումներին. նշվեց, որ ԿԳ նախարարությունը 2006 թվականին կատարել է նախապատրաստական աշխատանքները եւ առաջիկայում խորհրդարան կներկայացնի «Կրթություն-2015» ծրագիրը, որում ամփոփված են կրթության զարգացման հեռանկարային ծրագրերը, նպատակները, ժամանակացույցը: Արդեն խորհրդարանում է «Հանրակրթության մասին» օրենքի նախագիծը, անցած տարվանից իրողություն է 12-ամյա կրթական համակարգը: Ըստ նախարարի, անելիքներ կան ավագ դպրոց հիմնելու հարցում, դա ցույց է տալիս նաեւ միջազգային վիճակագրությունը, ըստ որի հիմնական կրթության ցուցանիշով Հայաստանը համարվում է միջինից բարձր ցուցանիշ ունեցող երկիր, բայց կաղում է ավագ դպրոցը: Դրանով էլ պայմանավորված է ավագ դպրոց հիմնելու գաղափարը, որտեղ երեխան կուսումնասիրի այն առարկաները, որոնք հետաքրքրում են իրեն: Նախարարը տեղեկացրեց, որ առաջիկայում հանրապետության 30 դպրոցներ փորձնական կանցնեն ավագ դպրոցի կրթակարգին: Այդ նպատակով տպագրվել են դասագրքեր: Նախարարի համոզմամբ, ավագ դպրոց կրթակարգը սահուն կդարձնի դպրոց-բուհ անցումը:
Մշակույթի փոխնախարար Գագիկ Գյուրջյանը տեղեկացրեց, որ նախարարության ներկայացրած բոլոր 28 ծրագրերն էլ ֆինանսավորվել են, 6,613 մլն դրամ նախատեսվել է աշխատակազմի պահպանման ծախսերի համար, գրադարաններին տրվող պետական աջակցությունը նախորդ տարվա համեմատ աճել է 21.3 տոկոսով, 135.5 մլն հատկացվել է գրականության հրատարակմանը, ֆինանսավորվել են երիտասարդական 117 միջոցառումներ, ինչը 49-ով ավելի է նախորդ տարվանից: 757,3 մլն դրամ հատկացվել է գրադարանների ֆինանսավորմանը, ծրագրով հատկացումներն ուղղվել են 16 գրադարանների պահպանմանն ու հավաքածուների համալրմանը: 2006 թ. իրականացվել է «Հայաստանյան գրադարանների ավտոմատացված ցանցի ստեղծում» ծրագիրը: 644.2 մլն դրամ տրվել է Ազգային օպերային, 17.4 մլն դրամ` նախարարության տեղեկատվության եւ վերլուծության վարչությանը:
Երիտասարդության եւ սպորտի նախարար Արմեն Գրիգորյանը տեղեկացրեց, որ ներկայացված 28 ծրագրերն ամբողջությամբ ֆինանսավորվել եւ իրականացվել են: 8 ծրագիր նպատակաուղղված է եղել բնակչության առողջության բարձրացմանը:
Հանրային հեռուստաընկերության եւ ռադիոյի խորհրդի նախագահ Ալեքսան Հարությունյանի խոսքով, 2003-ից հետո էական փոփոխություններ ոլորտում չեն արձանագրվել. աճել են միայն առեւտրային եկամուտները: Դրական փոփոխություններ են կատարվել Շիրակի հանրային հեռուստառադիոյում, ռադիոհաղորդումները 24 ժամյա են, հեռուստահաղորդումները շուտով կհեռարձակվեն 12 ժամով: Պարոն Հարությունյանը տեղեկացրեց, որ ֆիլմերի արտադրության ոլորտում եւս հաջողություններ կան. նկարահանվել է «Մի վախեցիր» հեռուստաֆիլմը, որը առեւտրային հաջողություն է ունեցել, 1 ֆիլմ նկարահանվում է, նախատեսվում է նկարահանել 180 մասից բաղկացած հեռուստասերիալ:
Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի ազգային հանձնաժողովի փոխնախագահ Ժիրայր Դադասյանը ներկայացրեց ոլորտի ծախսերը, նշելով, որ դրանք ամբողջությամբ ապահովվել են:
Քննարկման վերջում կառավարության ներկայացուցիչները պատասխանեցին պատգամավորների հարցերին:
ԱԺ սոցիալական, առողջապահության եւ բնապահպանական հարցերի եւ ֆինանսավարկային, բյուջետային ու տնտեսական հարցերի հանձնաժողովների համատեղ նիստում ներկայացվեց սոցիալական, առողջապահության եւ բնապահպանության ոլորտների 2006 թ. ֆինանսավորման պատկերը:
Ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի փոխնախարար, գլխավոր գանձապետ Ատոմ Ջանջուղազյանը օրենսդիրներին ներկայացրեց ոլորտների ծախսերի կառուցվածքի ընդհանուր նկարագրությունը: Կառավարության ներկայացուցիչները դրանք ներկայացրին առավել մանրամասն եւ ըստ ոլորտների:
Տարածքային կառավարման փոխնախարար Վաչե Տերտերյանը ներկայացրեց փախստականների եւ միգրացիայի բնագավառի չորս ծրագրերի ֆինանսավորումը, որը տեղի է ունեցել ըստ եռամսյակային բաշխվածության: Փոխնախարարը նաեւ ներկայացրեց 2006 թ. ծրագրերից մեկում «Հատուկ կացարան» ՊՈԱԿ-ի գծով ունեցած ֆինանսավորման աճը, որը շուրջ երկու անգամ ավելացել է` կապված Իրաքից, Լիբանանից, Իսրայելից եւ այլ երկրներից 640 դիմումներ սպասարկելու հետ:
Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարար Աղվան Վարդանյանը տեղեկացրեց, որ սոցիալական ոլորտին հաշվետու տարում բյուջեից հատկացվել է ավելի քան 52.3 մլրդ դրամ՝ ապահովելով 94. 3 % կատարողական: Նախարարը շ եղումը հիմնականում պայմանավոր ում է տնտես ումներով եւ Համաշխարհ ային բանկի աջակցությամբ իրականացվող 1 վարկային եւ 1 դրամաշնորհային ծրագր եր ի ցածր կատարողականով : 2005 թվականի համեմատ սոցիալական ոլորտի ծախսերն աճել են 18.5%-ով, կամ շուրջ 8.2 մլրդ դրամով: Բնակչության համար նախատեսված պետական նպաստների գծով 2006 թ. պետական բյուջեի ծախսերը կազմել են շուրջ 25.5 մլրդ դրամ` ապահովելով ծրագրի 95.5%-ով կատարում եւ 15.6%-ով գերազանցելով 2005 թ. հատկացումները: Նշված գումարից 24.2 մլրդ դրամը տրամադրվել է աղքատության ընտանեկան նպաստի եւ միանվագ դրամական օգնության ֆինանսավորմանը, որը կազմել է ծրագրի 99.8%-ը: 2006 թ. գրեթե չեն իրականացվել բյուջեով նախատեսված 2 նոր ծրագրերը` ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու եւ աշխատատեղեր ստեղծելու համար գործազուրկներին ֆինանսական աջակցությունը եւ աշխատաշուկայում խոցելի խմբերին աշխատանքի ընդունելու դեպքում գործատուին աշխատավարձի մասնակի փոխհատուցումը: Նախարարն ասաց, որ Հայխնայբանկում ավանդատու հանդիսացող քաղաքացիներին որպես նախկին ԽՍՀՄ Խնայբանկում մինչեւ 1993 թ. հունիսի 10-ը ներդրված դրամական ավանդների դիմաց փոխհատուցում տրված գումարները կազմել են 878.1 դրամ կամ նախատեսվածի 98.1%-ը:
Ըստ առողջապահության նախարար Հարություն Քուշկյանի` պետական բյուջեից առողջապահության ոլորտի ծախսերին ուղղվել է շուրջ 39.4 մլրդ դրամ՝ կազմելով ծրագրի 99.2%-ը: Նշվեց, որ նախորդ տարվա համեմատ պետական առողջապահական ծախսերն ավելացել են 26.9%-ով, որի հիմնական մասն ուղղվել է հիվանդանոցային եւ առաջնային բուժօգնության ծրագրերի ֆինանսավորմանը` պայմանավորված այս բնագավառում պետական պատվերի ծավալների եւ մեկ հիվանդի բուժման ծախսերի ավելացմամբ, այդ թվում` բուժանձնակազմի աշխատավարձի բարձրացմամբ, դե՟ղո՟րայ՟քի, բժշկական պարա՟գաների, լաբորատոր-գոր՟ծիքային ախտորոշիչ եւ այլ ծախսերի ավելաց՟մամբ: Ըստ պարոն Քուշկյանի` 2005 թ. համեմատ հիվանդանոցային բուժօգնության ծախսերն ավելացել են 6.2%-ով կամ 881.4 մլն դրամով, որը, բացի բուժօգնություն ստացած հիվանդների թվի ավելացումից, պայմանավորված է նաեւ 1 հիվանդի 1 օրվա բուժման արժեքի ավելացմամբ եւ առողջապահական օբյեկտների հիմնանորոգման ծավալների աճով: Նախարարը տեղեկացրեց, որ «Բնակչության սոցիալապես անապահով եւ հատուկ խմբերում ընդգրկվածների բժշկա՟կան օգնության գծով պետական պատվեր» ծրագրի շրջանակներում հատկացվել է ավելի քան 2.7 մլրդ դրամ, որը 99.9%-ով ֆինանսավորվել է: Ծրագրի շրջանակներում անվճար բուժօգնություն են ստացել 36.0 հազար հիվանդներ` 2005 թվականի 32.6 հազարի դիմաց: Նախորդ տարվա համեմատ նշված ծախսերն ավելացել են 13.1%-ով: «Մինչեւ 7 տարեկան երեխաներին բժշկա՟կան օգնության գծով պետական պատվեր» ծրագրով նախատեսվել եւ ֆինանսավորվել է շուրջ 1.8 մլրդ դրամ, որի հաշվին բուժօգնություն են ստացել 24.7 հազար հիվանդներ` 2005 թվականի 23.0 հազարի դիմաց: Հարություն Քուշկյանը նշեց, որ Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ իրականացվող թռչնագրիպին հակազդելու վարկային ծրագրով 2006 թվականի պետական բյուջեով հատկացվել է 317.3 մլն դրամ, որը կատարվել է 30.8%-ով` կազմելով 97.7 մլն դրամ: 2006 թ. առողջապահության ոլորտի ծախսերի տեսակարար կշիռն ընդհանուր բյուջետային ծախսերում կազմել է 8.2%` նախորդ տարվա 7.4%-ի դիմաց:
Բնապահպանության նախարար Արամ Հարությունյանը ներկայացրեց բնապահպանության նախարարության հաշվետվությունը, որը կազմել է 3 մլրդ 845 մլն: Ըստ նախարարի` բնության հատուկ պահպանվող տարածքների գծով պետական բյուջեից կատարված ծախսերը կազմել են 510.5 մլն դրամ` նախատեսված ծավալի 99.9%-ը, որը շուրջ 2.2 անգամ գերազանցում է նախորդ տարվա ցուցանիշը: Նախարարն ասաց, որ նշված միջոցների հաշվին իրականացվել են 14 ծրագրեր: Բնապահպանական այլ միջոցառումների ֆինանսավորման համար պետական բյուջեից տրամադրվել է 1.9 մլրդ դրամ կամ նախատեսվածի 103.1%-ը: Ըստ Արամ Հարությունյանի` ծրագրի գերազանցումը պայմանավորված է Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ իրականացվող բնական պաշարների կառավարման եւ չքավորության նվազեցման դրամաշնորհային ծրագրի բարձր կատարողականով:
Սոցիալական ապահովագրության պետական հիմնադրամի նախագահ Վազգեն Խաչիկյանը ներկայացրեց 2006 թ. պարտադիր սոցիալական ապահովության բյուջեի կատարողականի հաշվետվությունը: Նա նշեց, որ պարտադիր սոցիալական ապահովագրության 2006 թ. բյուջեն ընդունվել է ՀՀ 2006 թ. բյուջեի մասին ՀՀ օրենքի համաձայն, ըստ որի ընդհանուր եկամուտները եւ ծախսերը հաստատվել են 94 մլրդ 560 մլն դրամ, այդ թվում` պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների գծով 73 մլրդ 504 մլն դրամ, ՀՀ պետական բյուջեից հատկացվող պաշտոնական տրանս ֆերտներ 21 մլրդ 56 մլն դրամ: Ըստ նրա` հաշվետու ժամանակահատվածում պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների փաստացի մուտքը կազմել է 75 մլրդ 965 մլն դրամ, այդ թվում` բանկային մուտքերը 73 մլրդ 333 մլն դրամ, ապահովադիրների մոտ տեղում կատարվող ծախսերը 2 մլրդ 635 մլն դրամ: Պարոն Խաչիկյանն ասաց, որ սոցիալական ապահովության վճարների հավաքագրման 2006 թ. նախանշված ցուցանիշը կատարվել է 103.3 տոկոսով: Բյուջետային ֆինանսավորման գծով հիմնադրամի ընդհանուր պահանջը բավարարվել է ամբողջությամբ: Պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների հաշվին իրականացված ծախսերը 2006 թ. կազմել են 71 մլրդ 694 մլն դրամ, այդ թվում` կենսաթոշակային ապահովագրության գծով 66 մլրդ 452 մլն դրամ, զբաղվածության պետական ծրագրերի գծով 852.5 մլն դրամ, սոցիալական ապահովության առանձին պետական ծրագրերի գծով 2 մլրդ 768 մլն դրամ, հիմնադրամի համակարգի պահպանման եւ զարգացման հոդվածի գծով 1 մլրդ 526 մլն դրամ, այլ ծախսերի գծով 94.9 մլն դրամ: Սոցիալական ապահովագրության պետական հիմնադրամի նախագահ Վազգեն Խաչիկյանը տեղեկացրեց, որ 2006 թ. դեկտեմբերին միջին ընդհանուր կենսաթոշակը հանրապետությունում կազմել է 10 հազար 854 դրամ, իսկ ապահովագրական միջին կենսաթոշակը` 11 հազար 381 դրամ: